中高档折扣女装品牌库存尾货四季新款女装最新发行
![]() | |
Imi? i nazwisko |
百度 人的一生,学无止境,读书也应伴随始终,我希望孩子们可以从小好好读书,读好书,为此,我愿意尽自己的一份力量。
John Charles Carter |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
4 pa?dziernika 1923 |
Data i miejsce ?mierci |
5 kwietnia 2008 |
Zawód |
aktor, re?yser, producent, scenarzysta |
Wspó?ma??onek |
Lydia Marie Clarke |
Lata aktywno?ci |
1941–2008 |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Charlton Heston, w?a?c. John Charles Carter (ur. 4 pa?dziernika 1923 w Evanston, zm. 5 kwietnia 2008 w Beverly Hills) ? amerykański aktor, re?yser, producent i dzia?acz polityczny, zdobywca Oscara za legendarn? rol? tytu?ow? w Ben-Hurze (1959). Zdoby? s?aw? dzi?ki g?ównym rolom m?skim w licznych hollywoodzkich filmach, w tym eposach biblijnych, dramatach historycznych, filmach fantastycznonaukowych, filmach fantasy i filmach akcji. By? trzykrotnie nominowany do Z?otego Globu i trzech nagród Emmy.
W 2011 zosta? upami?tniony na znaczku pocztowym w zwi?zku z seri? ?Legendy Hollywoodu”[1].
?yciorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Urodzi? si? w Evanston w stanie Illinois jako syn Lilli (z domu Charlton) Carter i Russella Whitforda Cartera, operatora m?yna[2]. Jego rodzina mia?a pochodzenie angielskie, szkockie, kornwalijskie i niemieckie[3]. Kiedy mia? dziesi?? lat, jego rodzice rozwiedli si?. Matka wysz?a za m?? za Chestera Hestona i Charlton przyj?? nazwisko ojczyma[4]. Rodzina przeprowadzi?a si? na przedmie?cia Chicago. W 1941 ukończy? New Trier High School[5] w Winnetka. Studiowa? na wydziale teatralnym na Northwestern University w Evanston[5]. W czasie II wojny ?wiatowej s?u?y? w Korpusie Powietrznym Armii Stanów Zjednoczonych[6].
Kariera
[edytuj | edytuj kod]


w karykaturze Carlosa Latuffa do filmu Zabawy z broni?
By? cenionym aktorem i lektorem radiowym w Chicago, zanim po raz pierwszy trafi? na ekran w tytu?owej roli w ekranizacji sztuki Henrika Ibsena Peer Gynt (1941)[7] z udzia?em Francisa X. Bushmana w roli narratora. Po wojnie Heston z ?on? zamieszka? w Hell’s Kitchen w Nowym Jorku, gdzie pracowa? jako model artystów. Zafascynowany repertuarem Williama Shakespeare’a i szukaj?c sposobu na dostanie si? do teatru, Heston i jego ?ona podj?li w 1947 prac? administratorów teatrzyku Thomas Wolfe Memorial Theatre w Asheville w Karolinie Pó?nocnej. W 1947 zadebiutowa? na Broadwayu w roli Prokuleusza, ?o?nierza Cezara w tragedii szekspirowskiej Antoniusz i Kleopatra[8]. W 1950 zdoby? nagrod? Theatre World za rol? Johna Clitherowa w przedstawieniu broadwayowskim Projekt witra?a[9]. W adaptacji szekspirowskiej Avon Productions Juliusza Cezara (Julius Caesar, 1950) zosta? obsadzony w roli Marka Antoniusza.
W 1950 przeniós? si? do Hollywood. W wieku 26 lat jego pierwszym profesjonalnym wyst?pem filmowym by?a g?ówna podwójna rola skorumpowanego hazardzisty skazanego na zag?ad? Danny’ego Haleya i Richarda Brantona w dramacie kryminalnym noir Williama Dieterle’a Mroczne miasto (Dark City, 1950)[10]. Prze?om w jego karierze nast?pi?, gdy Cecil B. DeMille zaanga?owa? go do roli bezwzgl?dnego dyrektora cyrku Brada Bradena w monumentalnym hollywoodzkim dramacie familijnym Najwi?ksze widowisko ?wiata (The Greatest Show on Earth, 1952), który zosta? nagrodzony Oscarem dla najlepszego filmu roku i Z?otym Globem dla najlepszego filmu dramatycznego. Wyst?pi? dwukrotnie jako siódmy prezydent USA, Andrew Jackson w dramacie biograficznym 20th Century Studios Dama prezydenta (The President’s Lady, 1953) i przygodowym dramacie historycznym Anthony’ego Quinna Korsarz (The Buccaneer, 1958).
Heston sta? si? ikon? z?otej ery Hollywood dzi?ki roli Moj?esza w biblijnym eposie Dziesi?cioro przykazań (1956), wybrany przez re?ysera Cecila B. DeMille’a, który uwa?a?, ?e Heston ma niesamowite podobieństwo do marmurowej rze?by Moj?esza Micha?a Anio?a[11]. Po tym jak Marlon Brando, Burt Lancaster i Rock Hudson[12] odrzucili propozycj? roli Judy Ben-Hura, Heston ?wiczy? dwa miesi?ce do w?ciek?ego wy?cigu rydwanów i zagra? w ekranizacji powie?ci historycznej Lew Wallace’a Ben-Hur (1959) w re?. Williama Wylera, za któr? zosta? uhonorowany Oscarem dla najlepszego aktora pierwszoplanowego i nagrod? David di Donatello[13].
8 lutego 1960 otrzyma? w?asn? gwiazd? w Alei Gwiazd w Los Angeles znajduj?c? si? przy 1628 Hollywood Boulevard[14][15].
Wyst?pi? jako Rodrigo Díaz de Vivar w amerykańsko?w?oskim dramacie kostiumowym Anthony’ego Manna Cyd (El Cid, 1961), Micha? Anio? w ekranizacji powie?ci Irvinga Stone’a Udr?ka i ekstaza (The Agony and the Ecstasy, 1965) w re?. Carola Reeda, Jan Chrzciciel w filmie biblijnym George’a Stevensa Opowie?? wszech czasów (The Greatest Story Ever Told, 1965), brytyjski genera? Charles Gordon w historycznym dramacie biograficznym Chartum (Khartoum, 1966) i Robert Neville w dramacie fantastycznonaukowym Borisa Sagala Cz?owiek Omega (The Omega Man, 1971)[16].
Sfinansowa? ekranizacj? Juliusza Cezara (Julius Caesar, 1970), gdzie wyst?pi? jako Marek Antoniusz, a tytu?ow? posta? zagra? John Gielgud. W 1971 zadebiutowa? jako re?yser adaptacji szekspirowskiej Antoniusza i Kleopatry (Antony and Cleopatra)[17], gdzie zagra? tak?e Marka Antoniusza. Wyst?pi? u Richarda Lestera w roli detektywa Roberta Thorna w dramacie fantastycznonaukowym Zielona po?ywka (Soylent Green, 1973) oraz jako kardyna? Richelieu w ekranizacji powie?ci Aleksandra Dumasa Trzej muszkieterowie (The Three Musketeers, 1973) i sequelu Czterej muszkieterowie (The Four Musketeers, 1974). W operze mydlanej ABC, Dynastia (Dynasty, 1985) i spin–offie Dynastia Colbych (The Colbys, 1985–1987) zagra? rol? dyrektora generalnego Colby Enterprises, Jasona Colby’ego. W ekranowej adaptacji Kennetha Branagha szekspirowskiego Hamleta (1996) pojawi? si? jako aktor graj?cy króla.
W latach 50. i 60. popiera? demokratów, w 1963 bra? udzia? w marszu na Waszyngton Martina Luthera Kinga, w latach 1966–1971 by? prezesem Stowarzyszenia Aktorów Filmowych[18]. W latach 80. zbli?y? si? do republikanów i w kolejnych kampaniach wyborczych popiera? ich kandydatów na prezydenta. W latach 1998–2003 by? prezesem Narodowego Stowarzyszenia Strzeleckiego Ameryki, zdecydowanie opowiadaj?c si? przeciwko próbom ograniczenia dost?pu do broni w USA – w tej roli pojawi? si? w oscarowym dokumencie Zabawy z broni? Michaela Moore’a.
?ycie prywatne
[edytuj | edytuj kod]17 marca 1944 po?lubi? Lydi? Marie Clarke. Mieli syna Frasera Clarke’a (ur. 1955), który zosta? scenarzyst? i aktorem, oraz adoptowan? córk? Holly Ann (ur. 1961)[19].
?mier?
[edytuj | edytuj kod]W 2002 stwierdzono u niego chorob? Alzheimera[20]. 5 kwietnia 2008 zmar? w wieku 84 lat w swoim domu w Beverly Hills[20].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]- 1941: Peer Gynt – Peer Gynt
- 1950: Dark City – Danny Haley/Richard Branton
- 1950: Julius Caesar – Marek Antoniusz
- 1953: Dama prezydenta (The President’s Lady) – prezydent Andrew Jackson
- 1954: Secret of the Incas – Harry Steele
- 1956: Dziesi?cioro przykazań (The Ten Commandments) – Moj?esz
- 1958: Bia?y kanion (The Big Country) – Steve Leech
- 1958: The Bucaneer – gen. Andrew Jackson
- 1958: Dotyk z?a (Touch of Evil) – Ramon Miguel "Mike" Vargas
- 1959: Ben-Hur – Juda Ben-Hur
- 1959: Wrak ?Mary Deare” (The Wreck of Mary Deare) – John Sands
- 1961: Cyd (El Cid) – Rodrigo Díaz de Vivar
- 1965: Udr?ka i ekstaza (The Agony and the Ecstasy) – Micha? Anio?
- 1965: Major Dundee – major Amos Charles Dundee
- 1965: Opowie?? wszech czasów (The Greatest Story Ever Told) – Jan Chrzciciel
- 1966: Chartum (Khartoum) – gen. Charles Gordon
- 1968: Planeta ma?p (Planet of the Apes) – George Taylor
- 1970: W podziemiach Planety Ma?p (Beneath the Planet of the Apes) – George Taylor
- 1971: The Omega Man – Robert Neville
- 1971: Antoniusz i Kleopatra (Anthony and Cleopatra) – Marek Antoniusz
- 1972: Terror w przestworzach (Skyjacked) – kpt. Henry ?Hank” O’Hara
- 1973: Zielona po?ywka (Soylen Green) – detektyw Robert Thorn
- 1973: Trzej muszkieterowie (The Three Musketeers) – kardyna? Richelieu
- 1974: Port lotniczy 1975 (Airport 1975) – Alan Murdock
- 1974: Czterej muszkieterowie (The Four Musketeers) – kardyna? Richelieu
- 1974: Trz?sienie ziemi (Earthquake) – Stewart Graff
- 1976: Bitwa o Midway (Midway) – kom. Matthew Garth
- 1976: Dwuminutowe ostrze?enie (Two-Minute Warning) – kpt. Peter Holly
- 1977: Ksi??? i ?ebrak (Crossed Swords) – król Henryk VIII
- 1985–1987: Dynastia Colbych (Dynasty II: The Colbys) – Jason Colby
- 1989: Wyspa Skarbów (Treasure Island) – John Silver
- 1993: ?wiat Wayne’a 2 (Wayne’s World 2) – dobry aktor
- 1993: Tombstone – Henry Hooker
- 1994: Prawdziwe k?amstwa (True Lies) – Spencer Trilby
- 1995: W paszczy szaleństwa (In the Mouth of Madness) – Jackson Harglow
- 1996: Hamlet – aktor-król
- 1996: Tajemnicze Pochodzenie Cz?owieka (The Mysterious Origin of Man) – w osobie w?asnej jako gospodarz i narrator
- 1999: M?ska gra (Any Given Sunday) – komisarz
- 2001: Planeta Ma?p (Planet of the Apes) – Zaius
- 2001: Zakon (The Order) – prof. Walter Finley
- 2001: Romanssid?o (Town & Country) – Ojciec Eugenie
- 2003: Papà Rua Alguem 5555 – Josef Mengele
- 2005: Czyngis-chan (Genghis Khan) – Togrul
- 2010: Genghis Khan: The Story of a Lifetime – Trogul
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]Rok | Nagroda | Kategoria | Film |
---|---|---|---|
1960 | Nagroda Akademii Filmowej | Najlepszy aktor pierwszoplanowy | Ben-Hur (1959) |
1961 | David di Donatello | Najlepszy aktor zagraniczny | |
1962 | Z?oty Glob | Henrietta Award | – |
1963 | Bambi | Najlepszy aktor mi?dzynarodowy | Go??b, który ocali? Rzym (1962) |
1967 | Z?oty Glob | Nagroda im. Cecila B. DeMille’a | – |
1972 | Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych | Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych za ca?okszta?t twórczo?ci | – |
1975 | Academy of Science Fiction, Fantasy and Horror Films | Nagroda specjalna | – |
1978 | Nagroda Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej | Nagroda za dzia?alno?? humanitarn? im. Jeana Hersholta | – |
1997 | Board of Trustees of the Kennedy Center | Kennedy Center Honors | – |
2002 | 22. rozdanie nagród Z?otych Malin | Najgorszy aktor drugoplanowy | Planeta Ma?p (2001) Psy i koty (2001) Romanssid?o (2001) |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Glory Miller: Legends of Hollywood Stamp Series. [dost?p 2025-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2025-08-07)]. (ang.).
- ↑ Charlton Heston Biography (1923?2008). Film Reference. [dost?p 2025-08-07]. (ang.).
- ↑ Charlton Heston – What Nationality Ancestry Race. EthniCelebs.com, 12 czerwca 2016. [dost?p 2025-08-07]. (ang.).
- ↑ Bobb Edwards: Charlton Heston (1923?2008). Find a Grave. [dost?p 2025-08-07]. (ang.).
- ↑ a b Charlton Heston Pictures. FanPix.Net. [dost?p 2025-08-07]. (ang.).
- ↑ Robert Berkvist , Charlton Heston, actor and gun activist, dies at 84, ?The New York Times”, 6 kwietnia 2008 [dost?p 2025-08-07] (ang.).
- ↑ Charlton Heston. Rotten Tomatoes. [dost?p 2025-08-07]. (ang.).
- ↑ Charlton Heston. Internet Broadway Database. [dost?p 2025-08-07]. (ang.).
- ↑ Charlton Heston Awards. Internet Broadway Database. [dost?p 2025-08-07]. (ang.).
- ↑ Bosley Crowther , Charlton Heston Makes His Film Debut in 'Dark City,' Feature at the Paramount Theatre, ?The New York Times”, 19 pa?dziernika 1950 [dost?p 2025-08-07] (ang.).
- ↑ Katherine Orrison: Written in Stone: Making Cecil B. DeMille’s Epic The Ten Commandments. Vestal Press, 1999, s. 15. ISBN 978-1461734819.
- ↑ Bob Thomas: Film Legend Charlton Heston Dead at 84. Associated Press. [dost?p 2025-08-07]. (ang.).
- ↑ Charlton Heston. MYmovies.it. [dost?p 2025-08-07]. (w?.).
- ↑ Charlton Heston. Walk of Fame. [dost?p 2025-08-07]. (ang.).
- ↑ Robert W. Welkos , Susan King , Hollywood Star Walk: Charlton Heston, Actor, ?Los Angeles Times”, 6 kwietnia 2008 [dost?p 2025-08-07] (ang.).
- ↑ Artista Charlton Heston (4 de Outubro de 1923). Filmow. [dost?p 2025-08-07]. (port.).
- ↑ Ci, o których si? mówi. ?Film”. nr 42 (1193/XXVI), s. 16, 17 pa?dziernika 1971. Warszawa: RSW ?Prasa-Ksi??ka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
- ↑ Charlton Heston nie ?yje. Onet.pl. [dost?p 2025-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2025-08-07)]. (pol.).
- ↑ Robert W. Welkos , Susan King , Charlton Heston, An Outsize Figure On the Big Screen, Dies at 84, ?Los Angeles Times”, 6 kwietnia 2008 [dost?p 2025-08-07] (ang.).
- ↑ a b Odesz?a legenda Hollywood. Charlton Heston nie ?yje. Fakt. [dost?p 2025-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2025-08-07)]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jan S?odowski, Andrzej Roman: Gwiazdy ?wiatowego kina. Leksykon. Warszawa: Editions Spotkania, 1992, s. 101. ISBN 83-85195-83-1.
- Tomasz Jopkiewicz. Prawie pos?g. ?Film”. nr 8 (2323/L), s. 80, sierpień 1995. Warszawa: RSW ?Prasa-Ksi??ka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
Linki zewn?trzne
[edytuj | edytuj kod]- Charlton Heston Charlton Heston (1923?2008) w bazie IMDb (ang.)
- Charlton Heston w bazie Filmweb
- Charlton Heston w bazie Notable Names Database (ang.)
- Charlton Heston w bazie Discogs.com (ang.)
- ISNI:?000000036865103X,?0000000122788132
- VIAF:?41996890
- LCCN:?n50033841
- GND:?119351587
- NDL:?00620823
- LIBRIS:?vs69frwd11v8v77
- BnF:?135027554
- SUDOC:?057650268
- NLA:?35837995
- NKC:?xx0034091
- BNE:?XX4579445
- NTA:?06960939X
- BIBSYS:?90945384
- CiNii:?DA0884919X
- Open Library:?OL228683A
- PLWABN:?9810640301305606
- NUKAT:?n2009130102
- J9U:?987007431257705171
- CANTIC:?a10100349
- CONOR:?15439459
- BLBNB:?000572621
- KRNLK:?KAC2020K3765
- LIH:?LNB:BG7B;=m7
- Absolwenci Northwestern University
- Amerykanie pochodzenia brytyjskiego
- Amerykanie pochodzenia niemieckiego
- Amerykanie pochodzenia szkockiego
- Amerykańscy aktorzy dubbingowi
- Amerykańscy aktorzy filmowi
- Amerykańscy aktorzy g?osowi
- Amerykańscy aktorzy radiowi
- Amerykańscy aktorzy teatralni
- Amerykańscy aktorzy telewizyjni
- Amerykańscy dzia?acze spo?eczni
- Uczestnicy II wojny ?wiatowej
- Odznaczeni Prezydenckim Medalem Wolno?ci
- Odznaczeni Prezydenckim Medalem Obywatelskim
- Amerykanie odznaczeni Orderem Sztuki i Literatury
- Laureaci Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych za ca?okszta?t twórczo?ci
- Laureaci Nagrody im. Cecila B. DeMille’a
- Laureaci Nagrody David di Donatello
- Laureaci Nagrody za dzia?alno?? humanitarn? im. Jeana Hersholta
- Laureaci Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
- Laureaci Z?otej Maliny dla najgorszego drugoplanowego aktora
- Osoby przedstawione na znaczkach pocztowych
- Komandorzy Orderu Sztuki i Literatury
- Pochowani w Kalifornii
- Urodzeni w 1923
- Zmarli w 2008
- Laureaci Kennedy Center Honors
- Ludzie urodzeni w Evanston (Illinois)
- Amerykańscy dzia?acze pro-life